Overdenkingen

Hier verschijnt iedere maand de overdenking uit NieuwsBRON, het kerkblad van onze gemeente.

 

Overdenking

Augustus 2015 - ds. W. Lolkema

 

Angst of vertrouwen?

Dat is één van de thema’s in de bijzondere geschiedenis die het Evangelie naar Matthéüs ons aanreikt in hoofdstuk 14: De storm op het meer. Ik hoef u vermoedelijk niet te vertellen wat er in deze bijbelverzen staat. Eén van de grootse momenten is dat waarop Petrus, in een hevige storm, naar Jezus toeloopt over de golven. Vol vertrouwen! Maar zodra de angst hem te pakken krijgt, zakt hij weg in het water. Gelukkig reikt Jezus hem zijn reddende hand.

Over dit onderwerp zijn vele mooie preken te maken. Dr. Jan Hendriks is geen preker, maar wel een begenadigd spreker en schrijver. Hij heeft in 2013 een boek gepubliceerd onder de titel “Goede wijn”. Hendriks pleit daarin voor het (in de kerkelijke Gemeente) aan elkaar vertellen van mooie en hoopgevende ervaringen uit het nabije en verdere verleden. Daaruit haal je de belangrijkste elementen en die worden de basis voor het dromen over de toekomst van je kerkelijke Gemeente. Vervolgens ga je plannen maken. Wat is er nodig om invulling te geven aan datgene waar je van droomt?

Jan Hendriks beklemtoont dat vertrouwen hier essentieel is. Vertrouwen in de toekomst in plaats van doemdenken. En nog belangrijker: ook voor het uitwisselen van mooie ervaringen (in plaats van problemen en frustraties) is een sfeer van vertrouwen nodig.  Het motto van de Utrechtse professor Dian-Marie Hosking is Hendriks op het lijf geschreven: Als we vragen stellen over problemen, dan construeren we een wereld van problemen. Stellen we vragen over mogelijkheden, dan construeren we een wereld van mogelijkheden!

Ik laat Jan Hendriks graag zelf aan het woord. Het onderstaande is een (iets gewijzigd) deel van de toespraak die hij hield bij de presentatie van “Goede wijn” in mei 2013. zie: www.waarderendegemeenteopbouw.nl

 

Secularisatie

Er is veel veranderd in kerk en geloof. Dat werd mij bij een recent bezoek aan het ziekenhuis nog weer eens duidelijk. Ik lag aan het infuus. Op de voet van het apparaat stonden de letters D.V. Ik vroeg de verpleegkundige: Wat betekenen die letters? Toen ontstond het volgende gesprekje:

Zij: Wat dacht u?

Ik: Nou, ik denk daarbij aan de woorden Deo Volente.

Zij: Deo wat?

Ik: Deo Volente.

Zij: Wat mag dàt wel betekenen?

Ik: Zoiets als: ‘Als de Heer het wil’.

Zij: Dat klinkt me niet erg feministisch in de oren…

Ik: Dat kon nog best eens meevallen!

Zij: Of gaat het over een andere Heer?

Ik: Ik dacht het wel.

‘Oh,’ zei ze en maakte zich uit de voeten. ‘Bij ons betekenen die letters D.V. DagVerpleging’.

En zo schrijdt de secularisatie voort.

 

Hoe verder? Er is een weg!

De vraag is hoe verder? Waar haken we naar? Vernieuwing!

* Want we zijn de negatieve ondergangsverhalen zat; die kennen we nu wel.

* We hebben moeite met droombeelden. De Nebo-vergezichten: denk bijvoorbeeld aan Mozes.

Hij ziet het beloofde land in de verte, maar er ontbreekt op dat moment een weg daar naar toe.

Al vind ik - WL - Deuteronomium 34 wel een ongelofelijk mooi Bijbelhoofdstuk. 

* We laten ons ook niet tevreden stellen met opmerkingen als ‘We hebben het ergste gehad’, of ‘We gaan de goede kant op’, of met ‘Klein is juist fijn!’

Maar wat dan wel? We haken naar vernieuwing. Mooi, maar wat is daarvoor nodig? Vertrouwen! Niet zozeer vertrouwen hebben, als wel vertrouwen schenken: aan God, aan elkaar en aan de buitenstaander. Het effect daarvan is vermindering van afstand.

Wat dat concreet betekent zien we bij Jezus. Hij verkleint de afstand tot God (noem Hem maar Abba, Pappa), tot de leden van de eigen gemeenschap (in het bijzonder tot de minst geachten, immers, Hij eet met zondaren en tollenaren) en tot de vreemdeling; zelfs tot de vijand: keer hem de linker wang toe, d.w.z. stap op hem toe in vertrouwen en begroet hem allerhartelijkst. Vertrouwen beïnvloedt dus alle relaties.

 

Op zondag èn op maandag

Vertrouwen! Daar komt het op aan. We staan als het ware op een tweesprong. We moeten kiezen tussen vertrouwen en angst. Er is geen derde weg. Ds. Karin van den Broeke, praeses van de synode van de PKN, zegt: ‘Vertrouw op de bevrijdende kracht van het Evangelie. Laat u niet door angst regeren’.


Dat wordt met klem ook gesteld door Europa’s meest gelezen theoloog: Eugen Drewermann.

Hij stelt dat er in het leven maar twee werkelijk belangrijke thema’s zijn: vertrouwen en angst; of - anders gezegd - liefde en dood. Dat is allemaal niet eenvoudig. Want soms verlies je ineens de grond onder je voeten en zit je zo maar op de doodlopende weg van de angst.

Zie het begin van deze overdenking, over Matthéüs 14. Maar dat komt Petrus wel op een verwijt te staan van Jezus: ‘Je hebt weinig geloof. Waarom heb je getwijfeld?’ Het had kennelijk ook anders gekund. Zo kan het ook ons gaan. Op zondag vol vertrouwen uitspreken dat onze hulp komt van de Heer en dan op maandag je laten beheersen door de angst. Wellicht komt dat ook ons te staan op het verwijt: doe nu eens ‘op maandag’ wat je op zondag steeds weer beweert!

 

Ten slotte

Over het boek van Jan Hendriks is nog veel meer te vertellen. Dat komt hopelijk een volgende keer.

Hoe het ook zij: Jan Hendriks breekt met alle vormen van moedeloosheid en beschrijft een begaanbare weg.  Voor de kerkelijke Gemeentes van deze tijd. 

W. Lolkema


 

Archief