Overdenkingen

Hier verschijnt iedere maand de overdenking uit NieuwsBRON, het kerkblad van onze gemeente.

 

Overdenking

Oktober 2012 - ds. A. van de Beld

Vallende bladeren

 

De mens - zijn dagen zijn als het gras,

 hij is als een bloem die bloeit op het veld

 en verdwijnt zodra de wind hem verzengt;

 de plek waar hij stond, kent hem niet meer.

 Maar de HEER is trouw aan wie Hem vrezen,

 van eeuwigheid tot eeuwigheid.

Psalm 103: 15 t/m 17a NBV

 

Onlangs maakte ik de begrafenis van een nicht mee. Zij was lid van de Gereformeerde Gemeente. Toen we rond het graf stonden, sprak de predikant waarschuwende woorden over de mens als sterveling: een mens die stierf was als een ‘vallend blad’. Een beeld dat heel goed paste bij de omgeving waar we op dat moment waren: een kerkhof met veel bomen die hun bladeren aan het verliezen waren. Het is ook een bijbels beeld: zie de psalm hierboven, waarin de mens vergeleken wordt met een bloem die na een korte bloeitijd verdort. Vallende bladeren, verwelkende bloemen – het heeft iets tegenstrijdigs: het is afbraak, maar het kan tegelijk ook heel mooi zijn.

 

Die periode van de vallende bladeren is voor heel wat mensen een periode dat ze het niet makkelijk hebben. Op de een of andere manier werken de processen die zich afspelen in de natuur door tot in je ziel. En dat kan zwaar zijn. Iemand die ook zulke periodes in zijn leven kende, was professor P.C. Kuiper uit Amsterdam. Hij was psychiater en een bekende hoogleraar in de psychologie. Ook hem overkwam meerdere keren een periode van depressiviteit. Hij schreef erover in een boek dat de titel heeft ‘Ver heen’. Hij vertelt daarin dat hij in zulke periodes vaak moest denken aan de psalm die boven deze meditatie staat. Als kind had hij de oude berijming van deze psalm geleerd en vooral een regel uit couplet 9 dreunde dan door zijn hoofd: ‘men kent en vindt haar standplaats zelfs niet meer…’ Een regel waar je niet vrolijk van wordt. Het zegt zoiets als: als je als mens sterft, ben je binnen de kortste keren vergeten. Zo’n gedachte kan een sterk gevoel van zinloosheid en eenzaamheid geven.

 

Toen ik jaren geleden dat boek las, had ik wel willen zeggen tegen die professor: “Maar hebt u dan niet het volgende vers van deze psalm moeten leren: ‘Maar ’s Heren gunst zal over die Hem vrezen in eeuwigheid altijd dezelfde wezen’?” Met zo’n opmerking kun je natuurlijk een depressie niet wegpraten, maar het moet er wel bijgezegd worden willen we deze psalm rechtdoen. Het is een van de beloftes die we in dit lied van David kunnen vinden. De sterfelijkheid van de mens wordt beeldend en duidelijk beschreven, maar tegelijk wordt die overkoepeld door de trouw van God, een trouw die blijkbaar sterker is dan de dood. Als we deze psalm als volgelingen van Jezus lezen, denken we natuurlijk aan Pasen: Jezus die als Eerste terugkomt uit de dood en haar overwint. Die gebeurtenis is het fundament voor onze toekomstverwachting.

 

In deze tijd van het jaar is er in de kerk ook altijd extra aandacht voor het sterven en voor de voltooiing van deze wereld waarover in het evangelie wordt geschreven. Bij dat soort thema’s komt bij ons altijd weer de vraag boven: Hoe zal het gaan? Als de wereldgeschiedenis ten einde loopt? Als je als mensen sterft, hoe zal het zijn? De bijbel geeft ons daar geen kant en klare antwoorden op. Ze is niet geschreven om eens uitgebreide informatie te geven of om onze nieuwsgierigheid te bevredigen, maar om ons leven te veranderen. De beloften die ons gegeven worden, worden ons in beelden gegeven. Ze willen ons moed geven en leren om op de juiste manier door het leven te gaan: levend met God en Zijn beloften en geboden, verwachtend het volmaakte Koninkrijk. Als we deze beloften serieus nemen kan ons dat tot hoopvolle mensen maken en ons een perspectief geven dat zelfs tot over de grens van de dood reikt. Dat wil niet zeggen dat onze gevoelens van gemis en verdriet, of van weemoed en depressie daarmee zomaar verdwijnen. Maar ze kunnen ons wel helpen verder te gaan en te blijven vertrouwen op de Schepper. Hij heeft de seizoenen gemaakt, Hij heeft ons als mensen gemaakt met verstand en gevoel en ook toegerust met allerlei menselijke middelen om daarmee verlichting en verlossing te zoeken.

 

Zijn mensen als bladeren die op een gegeven moment afvallen en verdorren? Ja. Maar als we geloven, zijn we verbonden met de Levensboom die blijvend nieuw leven geeft, eeuwig leven, opstandingsleven. Een schepping die totaal vernieuwd is. Daarom noemen we de zondag waarop we onze overledenen gedenken – dit jaar op 18 november – ‘Voleindingszondag’ of ‘Eeuwigheidszondag’. Hoopvolle namen die de verwachting van ons geloof uitdrukken.

 

Ds. Arend van de Beld


 

Archief